Phó từ trong tiếng Trung - Phần 3

Phó từ trong tiếng Trung (2)

Phó từ都

Phó từ 都 chủ yếu chỉ phạm vi, dùng để khái quát những người hoặc sự vật đã nhắc đến trước đó. Trong câu, 都 thường là trạng ngữ, bổ sung ý nghĩa cho động từ hoặc tính từ phía sau, ví dụ:

（1）咱們都不要客氣啊。

（2）我的同學都走了。

（3）櫃子裡都是書。

（4）這兒的人都那麼熱情、好客。

（5）老張每天都睡得很晚。

（6）這是絕密，對任何人都不能講。

Trong một số trường hợp đối tượng là người hoặc vật mà 都 khái quát, không cụ thể, ví dụ như:

（7）這幾個句子大家翻譯得很好。

Trong ví dụ (7) này, đối tượng mà 都 khái quát có thể là “這幾個句子”, hoặc“大家” hoặc cũng có thể là cả hai. Trường hợp này cần dựa vào ngữ cảnh hoặc trọng âm của người nói để phán đoán rõ ràng. Ví dụ như khi trọng âm rơi vào “這幾個句子”thì đối tượng mà 都 khái quát chính là “這幾個句子”，tương tự trọng âm rơi vào “大家”thì đối tượng 都 khái quát chính là “大家”.

Cần chú ý rằng, trong câu,  phó từ 都 thường đặt sau  từ ngữ má nó khái quát, ví dụ như:“我們都是學生”chứ không thể nói “都我們是學生”.

Các tình huống sử dụng phó từ 都

1，Chủ ngữ trong câu muốn nhấn mạnh tính “toàn bộ” thì vị ngữ thường dùng 都.

（1）大家都為你的成功感到高興。

（2）這件上衣很合身，長短肥瘦都適合。

Vì dụ (1) phó từ 都 nhấn mạnh số lượng và tính toàn bộ của chủ ngữ “大家”phía trước. Ví dụ (2) nhấn mạnh sự trọn vẹn, toàn bộ của cụm “長短肥瘦”.

Cũng có trường hợp từ ngữ mà 都 khái quát bị tỉnh lược, không xuất hiện ở trước 都, ví dụ:

A:  這些書怎麼辦？

B: 都扔了。

Trong một số trường hợp, phó từ 都 không thể lược bỏ.

（1）王教授的外文書很多，英文的、法文的、日文的都有。

（2）我們學校的留學生來自世界各地，亞洲的、非洲的、美洲的、澳洲的都有。

2，Trong câu có các từ như: “每”，“各”，“所有”，“一切”，“全部”，“這些”，“那些”hay“隨時”，“到處”，“任何”, thì trong vị ngữ thường xuất hiện 都 tạo thành cấu trúc hô ứng. Ví dụ:

（1）詩人要島的每句詩和每個字都經過反復錘煉，用心推敲修改。

（2）一切都照你說去辦。

（3）你看，這些家具都是你從前喜歡的。

（4）路上的車幾乎到處都有。

（5）所有的人都喜歡他。

（6）我每天都看報。

Khi sử dụng danh từ lặp, hoặc lượng từ lặp để thể hiện số nhiều, vị ngữ phải sự dụng 都.

（1）人人都應該遵守交通規則。

（2）孩子們，個個都長得很好看。

3, Chủ ngữ trong câu là các đại từ nghi vấn có tính chỉ định như “誰”、“什麼”、“哪”、“哪兒”、“哪裡”、“怎麼”..., thì trong vị ngữ phải dùng 都 hoặc 也 để biểu thị hô ứng. Trường hợp này 都 là thành phần không thể thiếu trong câu. Ví dụ:

（1）您的問題，誰都答不上來。

（2）他回來后，什麼都沒說，拿一本書就走了。

（3）我剛來到北京，哪兒都不認識。

4, Chủ ngữ trong câu là những liên từ chỉ quan hệ điều kiện như“无论”,“不论” hoặc “不管”thì vị ngữ hoặc vế thứ hai trong câu phải dùng 都 để biểu thị hô ứng. Cấu trúc thường gặp là “無論（不論、不管）…….. 都/也”， ví dụ:

（1）無論誰都應該講究衛生。

（2）不管你做什麼是，都不能只顧自己，不考慮別人。

5, Câu nghi vấn do đại từ nghi vấn “誰”、“什麼”、“哪兒”、“哪  + số từ”、“哪+几+lượng từ”tạo thành thì thường sử dụng 都. Trường hợp này 都 phải đặt ở trước động từ của vị ngữ để khái quát nội dung hỏi của đại từ nghi vấn phía sau. Tuy nhiên khi trả lời loại câu hỏi này không thể sử dụng 都, ví dụ:

（1）A: 你家裡都有什麼人？

B: 我家裡有爸爸、媽媽、一個哥哥和一個弟弟。

（2）A; 這件事情你都告訴誰了？

B: 我告訴了張老師和咱們班的同學。

Loại câu hỏi này sử dụng 都 là do người hỏi đưa ra dự định về câu trả lời không phải là số ít, nếu không sử dụng 都 thì không thể diễn đạt sự giả định đó.

Các cách sử dụng khác của phó từ 都

1, Thường kết hợp với giới từ “連”, phó từ “甚至”, số từ “一（+ lượng từ + danh từ）”, ví dụ:

（1）連弟弟都懂得這個道理，你這麼大了，怎麼不懂。

（2）他膽子太小了，甚至樹葉子落下來都怕砸了腦袋。

（3）這次考試，愛美一個漢字都沒有寫錯。

2, Phó từ 都 mang nghĩa là “đã xảy ra”, trong trườn hợp này 都 đọc nhẹ, cuối câu thường có “了”, ví dụ:

（1）都十二點了，應該睡覺了。

（2）幾年不見，你怎麼頭髮都白了。

Sau 都 có thể dùng “快”、“快要”, ví dụ:

（1）爺爺都快八十歲了，還喜歡出去玩。

（2）飛機都快要起飛了，你怎麼還沒來？